Cezary DUCHNOWSKI, Maciej FILIPCZUK – Diabelskie skrzypce – L’opera del villaggio / Zamówienie Fundacji Automatophone na Festiwal Tradycji i Awangardy Muzycznej KODY // PREMIERA

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury w ramach programu „Zamówienia kompozytorskie”, realizowanego przez Instytut Muzyki i Tańca.

Współpraca: Fundacja Automatophone

DIABELSKIE SKRZYPCE to inscenizowany koncert poświęcony postaci wiejskiego muzykanta. Mylą się ci, którzy twierdzą, że wielcy skrzypkowie przeszłości po prostu grali do tańca. Pełnili oni raczej rolę przewodnika po meandrach obrzędu, mediowali między światem realnym a światem duchowym, narażając się często na negatywny wpływ rzeczywistości demonicznej. Nie bez powodu w wiejskich przekazach bardzo często pojawiają się opowieści o skrzypkach dysponujących mocą nadprzyrodzoną. Wciąż żywe są historie o hodowaniu przez muzykanta własnego inkuba, posiadaniu magicznych przedmiotów, o umiejętności zrywania strun skrzypkowi z innej kapeli czy zmuszania skrzypiec by same zagrały. O wciąż żywej transgresywnej mocy wiejskich skrzypiec i tradycyjnego muzykowania przekonuje konsekwentnie zespół Radical Polish Ansambl, który debiutował na Festiwalu KODY w 2018 roku. Tym razem apologeci Radykalnej Kultury Polskiej zaprosili do współpracy wybitnego polskiego kompozytora muzyki elektroakustycznej Cezarego Duchnowskiego, wirtuoza awangardowej wiolonczeli Mikołaja Pałosza oraz wszechstronną wokalistkę Maniuchę Bikont.

Artyści sięgnęli po autentyczne wiejskie melodie mazurkowe, oraz po szczególny instrument – diabelskie skrzypce Lejaren Hillera. Amerykański pionier muzyki komputerowej, goszcząc w Polsce w latach 70., wykorzystał tradycyjny instrument obrzędowy znany na Kaszubach oraz Kurpiach i rozbudował go do formy zaawansowanego instrumentu wirtuozowskiego. Rekonstrukcja diabelskich skrzypiec Lejarena Hillera, w połączeniu z alchemicznym warsztatem dźwiękowym Cezarego Duchnowskiego, przeniesienie publiczność KODÓW w mityczną epokę skrzypków-szamanów.

MIKOŁAJ PAŁOSZ

Niezależny wiolonczelista, improwizator i kompozytor specjalizuje się w wykonawstwie muzyki współczesnej i awangardowej. Jest zdobywcą nagród na konkursach muzycznych w tym Konkursu Współczesnej Muzyki Kameralnej im. Krzysztofa Pendereckiego w Krakowie oraz Międzynarodowego Konkursu Wiolonczelowego im. Witolda Lutosławskiego w Warszawie. Występował m.in na festiwalach Warszawska Jesień, Musica Polonica Nova we Wrocławiu, 1 Festiwalu Pawła Szymańskiego. W latach 1998-2008 był członkiem zespołu wiolonczelowego Conjunto Ibérico, z siedzibą w Holandii, z którym koncertował w Europie, Brazylii, Meksyku i USA. Jest stałym członkiem Warszawskiej Grupy Cellonet. Współpracuje z zespołem Kwartludium. Jego solowa płyta Cellovator ukazała się w 2008 r. Wspólnie z saksofonistą Rayem Dickaty i perkusistą Pawłem Szpurą tworzą improwizujące trio Osaka Vacuum, które wydało w 2011r. płytę Emerging View. Stypendysta MKiDN, programu Młoda Polska i m.st. Warszawy.

MANIUCHA BIKONT

Wokalistka, muzyczka, antropolożka, uczestniczka badań terenowych w Polsce, na Ukrainie, Białorusi i w Rosji. Członkini zespołów muzycznych i teatralnych zajmujących się muzyką tradycyjną, rytuałami, improwizacją i niekonwencjonalnymi technikami wokalnymi. Stypendystka Funduszu Wyszehradzkiego na katedrze etnomuzykologii w Akademii Muzycznej w Kijowie u Jewgena Jefremowa (2010/2011).

Wokalistka zespołów: Dziczka, Z lasu, Niewte, Gęba. W kapeli Tęgie Chłopy śpiewa i gra na tubie. Współpracuje z Prusinowski Kompania i innymi wykonującymi muzykę tradycyjną in crudo. Współpracuje z muzykami jazzowymi i awangardowymi, jak: Ksawery Wójciński, Assaf Talmudi, Shay Tsabari, Rafael Rogiński, Ilia Saytanov.

CEZARY DUCHNOWSKI

Kompozytor i pianista; ur. 25 lutego 1971, Elbląg. Studiował kompozycję w klasie Leszka Wisłockiego w Akademii Muzycznej we Wrocławiu. Był jednym z inicjatorów powstania Studia Kompozycji Komputerowej na tej uczelni, na której obecnie wykłada m.in. realizację muzyki komputerowej. Komponuje utwory kameralne, symfoniczne oraz muzykę do filmów i spektakli teatralnych. Jest twórcą projektów multimedialnych, w tym interaktywnej autorskiej opery do libretta Piotra Jaska Ogród Marty.

Jest wielkim orędownikiem muzyki improwizowanej. Chętnie współpracuje z muzykami jazzowymi, a także innymi artystami, których pasją jest kreowanie muzyki na żywo. Wraz z Pawłem Hendrichem i Sławomirem Kupczakiem powołał do życia grupę Phonos ek Mechanes. W ramach niej uprawia szczególny rodzaj elektronicznej muzyki improwizowanej – human-electronics, gdzie komputery kontrolowane są akustycznymi instrumentami. W 1997 roku wraz z Marcinem Rupocińskim założył grupę Morphai, podejmującą artystyczne inicjatywy o profilu interdyscyplinarnym.

Stypendysta Heinrich-Strobel-Stiftung des SWR e.V. we Freiburgu, Fundacji Przyjaciół Warszawskiej Jesieni, Fundacji Muzyki AUKSO oraz Ernst von Siemens Musikstiftung w Monachium. Jest laureatem wielu nagród. W 2012 roku uhonorowany został Nagrodą Związku Kompozytorów Polskich – za wybitne osiągnięcia w dziedzinie muzyki elektronicznej i działalność dydaktyczną.

MICHAŁ BRZOZOWY

Szeptun, muzykolog i podróżnik. Potomek słynnego kurpiowskiego rodu i zarazem pierwszy polski student Susan McClary oraz Harry’ego Lehmanna. Zajmuje się przede wszystkim badaniem przekazu oralnego dotyczącego form i konwencji muzycznych w tradycji zachodniej oraz wybranych tradycjach pozaeuropejskich. Publikuje m.in. w „Glissando”, „MusikTexte”, „Music and Letters”, „Current Musicology” oraz „Popular Music”.

MACIEJ FILIPCZUK

Skrzypek samouk, uczeń wiejskiego mistrza Kazimierza Mety. Od 1992 prowadzi działalność artystyczną oraz indywidualne poszukiwania twórcze w obszarze muzyki tradycyjnej, sztuki ludowej oraz rzemiosła. Kompozytor i wykonawca muzyki do filmów i spektakli teatralnych. Uczestniczy w przekazie bezpośrednim mistrz-uczeń zarówno jako uczeń wiejskich mistrzów, jak i przekazując wiedzę młodszym kolegom podczas warsztatów.

Lider i współtwórca wielu projektów artystycznych, animacyjnych i społecznych takich jak: Orkiestra Jarmarku Jagiellońskiego w Lublinie, Dom Tańca Poznań, Przodki, Maciej Filipczuk i goście weselni, Radical Polish Ansambl, Lautari, Tęgie Chłopy, Boygn Trio, Niewte, Regionalna Grupa Barw, Nomad Service. Trzykrotny stypendysta Ministra Kultury w ramach projektów: „Mazurek Vulgaris”, „MetaMuzyka” i „Arche Vivum”.

RADICAL POLISH ANSAMBL

Radical Polish Ansambl to próba partnerskiego spotkania muzyki tradycyjnej i awangardowej, pomyślana jako realna alternatywa dla stereotypowych wyobrażeń o relacji folkloru i muzyki klasycznej, uwikłanych we wszelkiego rodzaju chłopomanie i pomysły „uwznioślania” ludowości. Dla muzyków RPA wykonawstwo kanonicznych dzieł muzyki współczesnej oraz specjalnie dla nich skomponowanych utworów stanowi okazję do spróbowania zupełnie nowych formuł zbiorowego muzykowania i budowania relacji z publicznością. Dla muzyki współczesnej RPA to gotowa propozycja – powszechnie teraz poszukiwanego – „nowego wykonawstwa”, opartego paradoksalnie na pradawnym poczuciu rytmu, wrażliwości brzmieniowej i tonalnej oraz formach przekazu ustnego.

RPA, zespół założony w 2017 roku i działający pod kierownictwem muzycznym Macieja Filipczuka oraz opieką kuratorską Michała Mendyka, współtworzy sześcioro skrzypków (poza liderem – Emilia Bolibrzuch, Łucja Siedlik, Maria Stępień, Mateusz Kowalski i Marcin Lorenc) i perkusista Piotr Gwadera, korzystających z tradycyjnych technik wykonawczych, zaczerpniętych wprost od wiejskich mistrzów. Dołączają do nich gościnnie inni instrumentaliści oraz śpiewacy, zawsze reprezentujący wykonawstwo tradycyjne, nigdy „nutowe”.