GOODNIGHT OP. 63 NA SOPRAN, FLET ALTOWY, 3 TAM-TAMY I FORTEPIAN

(Dobranoc Op. 63)

Klasyczne i oczywiste z pozoru zestawienie fletu z fortepianem jest jednocześnie ogromnym wyzwaniem dla wykonawców. W muzyce nowej i wszędzie tam gdzie poszukujemy jednorodnej barwy i balansu trudno jest znaleźć wspólny mianownik dla tych dwóch instrumentów, które różni praktycznie wszystko, od sposobu prowadzenia pojedynczego dźwięku po wolumen brzmienia i skalę.

Górecki w swoich partyturach sprzed kilku dekad stwarza jednak taką możliwość. To nieco inne spojrzenie uprawomocnione jest wieloma szczegółami zapisu kompozytora. Nasze przekonanie do słuszności tego kierunku tylko pogłębiło się w trakcie pracy nad jego utworami. Tu rezultatem spotkania z drugim muzykiem i drugim instrumentem jest nowe, unikalne brzmienie. Flet i fortepian mogą i mówią jednym głosem. Z czasem w tę narrację włącza się też sopran i perkusja.

Kontemplacyjno-elegijny program, na który składa się Kołysanka op. 9 na fortepian oraz blisko półgodzinne Dobranoc op. 63 na sopran, flet altowy, fortepian i tam-tamy to koncertowa odsłona projektu płytowego „Goodnight Mr. Górecki” wpisującego się w przypadającą w listopadzie ubiegłego roku 10. rocznicę śmierci kompozytora.

Trzyczęściowe Dobranoc to opowieść o życiu, które dobiega końca, z każdym kolejnym krokiem i każdym kolejnym oddechem. To muzyka o odchodzeniu. Surowe dźwięki Góreckiego dotykają nas swoją kruchością, ale nie pozbawiają nadziei.

HENRYK MIKOŁAJ GÓRECKI

Henryk Mikołaj Górecki (1933–2010) – polski kompozytor. Regularną naukę muzyki rozpoczął w wieku dziewiętnastu lat w rybnickiej Średniej Szkole Muzycznej na wydziale instruktorsko-pedagogicznym. Następnie rozpoczął naukę kompozycji pod kierunkiem Bolesława Szabelskiego w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Katowicach, którą ukończył w 1960 roku. W 1958 odbył się jego pierwszy koncert kompozytorski, który był w dodatku pierwszym w historii uczelni monograficznym koncertem tak młodego kompozytora. Wykonano wówczas pięć kompozycji młodego Góreckiego. W tym samym roku zadebiutował na Międzynarodowym Festiwalu Muzyki Współczesnej „Warszawska Jesień”, co przyniosło mu rozgłos jako jednego z bardziej radykalnych awangardzistów wśród młodych kompozytorów polskich. Po ukończeniu studiów przyszły kolejne ważne premiery i wyróżnienia. Scontri na „Warszawskiej Jesieni” ‘61 wywołały falę zachwytu, a I Symfonia zdobyła I nagrodę na Biennale Młodych w Paryżu. Podczas pobytu w stolicy Francji Górecki zetknął się z Pierrem Boulezem, a w Kolonii miał okazję poznać Karlheinza Stockhausena. Zawodowo związany był od 1965 roku z macierzystą uczelnią, przechodząc przez wszystkie szczeble zatrudnienia od wykładowcy aż do rektora tej uczelni, którym został w 1975 roku. Lata te przyniosły Góreckiemu wiele sukcesów w Polsce i za granicą. Wśród wyróżnień, które otrzymał, wymienić warto: I nagrodę na Międzynarodowej Trybunie Kompozytorów UNESCO w Paryżu, Nagrody Ministra Kultury i Sztuki (III stopnia – 1965, I stopnia – 1969 i 1973) czy Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (2003). Przełom w twórczości i karierze Henryka Mikołaja Góreckiego nastąpił w latach 90. Oprócz uproszczenia języka muzycznego skomponowana w 1976 roku III Symfonia „Pieśni żałosnych” na sopran i orkiestrę otworzyła mu furtkę do światowej sławy. W 1992 roku III Symfonia trafiła na brytyjskie i amerykańskie listy przebojów, angielskie radio „Classic FM” nadawało na prośbę słuchaczy fragmenty tej kompozycji bez przerwy. Kompozytor był doktorem honoris causa Akademii Teologii Katolickiej w Warszawie (1993), Uniwersytetu Warszawskiego (1994), Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie (2000), Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego (2004), Akademii Muzycznej w Katowicach (2004), Akademii Muzycznej w Krakowie(2008), a także Uniwersytetu Katolickiego w Waszyngtonie, Uniwersytetu Michigan w Ann Arbor, Uniwersytetu Victoria w Victorii i Uniwersytetu w Montrealu. Ostatnie lata życia kompozytor spędził w podzakopiańskim Zębie. Zmarł w Katowicach w 2010 roku.

EWA LIEBCHEN

Flecistka, solistka i kameralistka, specjalizuje się w wykonawstwie muzyki współczesnej. Dokonała licznych wykonań i prawykonań dzieł muzyki polskiej. Wiele z nich powstało na zamówienie w ramach programu MKiDN Zamówienia kompozytorskie. Jest absolwentką Academia Italiana del Flauto (2002) w klasie fletu prof. Raymond Guiot i Akademii Muzycznej im. F. Nowowiejskiego w Bydgoszczy w klasie fletu prof. Jadwigi Kotnowskiej (2005). Laureatka ogólnopolskich, a także międzynarodowych konkursów muzycznych jako solistka i kameralistka. Stypendystka takich organizacji jak Fundacja Kultury, ZAiKS, Top Wind czy Accademia Musicale Chigiana. Jest również dwukrotną laureatką Programu Stypendialnego MKiDN „Młoda Polska”. W ramach działalności pedagogicznej prowadzi prezentacje i warsztaty z zakresu współczesnego wykonawstwa dla instrumentalistów, pedagogów i kompozytorów. Gościła z wykładami na uczelniach muzycznych (AM im. F. Nowowiejskiego w Bydgoszczy, AM im. S. Moniuszki w Gdańsku, AM im. G. i K. Bacewiczów w Łodzi). Jako artysta-rezydent była zapraszana na Międzynarodowe Letnie Kursy Kompozytorskie Synthetis w Radziejowicach (2015, 2017), a także była gościem Sichuan Conservatory of Music (SCCM) w Chendgu w Chinach (2017). Jest flecistką Chain Ensemble, zespołu zajmującego się wykonawstwem muzyki nowej prowadzonego przez prof. Andrzeja Bauera. Od piętnastu lat współtworzy też duet fletowy Flute O’Clock. W 2010 roku nakładem wydawnictwa DUX ukazała się pierwsza płyta zespołu. Album Now otrzymał wyróżnienie miesięcznika Hi-Fi i Muzyka dla Płyty Roku 2010 oraz został nominowany do nagrody Fryderyk 2011 w kategorii Fonograficzny Debiut Roku. Flecistka ma na swoim koncie płyty z muzyką polskich kompozytorów – Sławomira Kupczaka i Dominika Karskiego, które ukazały się nakładem wydawnictw DUX i Bôłt Records. W 2018 roku również nakładem wydawnictwa Bôłt Records ukazała się jej pierwsza solowa płyta Electric Steep. Utwór z tej płyty – dedykowany flecistce Halny Sławomira Kupczaka – otrzymał rekomendację 66. Międzynarodowej Trybuny Kompozytorów. Jej ostatni projekt płytowy „Goodnight Mr. Górecki” (Bôłt Records) nagrany wraz z Emilią Karoliną Sitarz – fortepian, Barbarą Kingą Majewską – sopran i Hubertem Zemlerem – perkusja ukazał się w październiku 2020 roku w 10. rocznicę śmierci kompozytora.

EMILIA SITARZ

Pianistka, dyrektor artystyczna Festiwalu Kwadrofonik i cyklu „Słuchy – Koncerty do zwiedzania”, pedagog, laureatka najważniejszych polskich nagród kulturalnych takich jak: Koryfeusz, Paszport Polityki, Fryderyk, Złota Płyta, Folkowy Fonogram Roku. Ukończyła Uniwersytet Muzyczny F. Chopina w Warszawie, jest także absolwentką mistrzowskich studiów podyplomowych w Hochschule fur Musik w Rostocku, ukończonych z wyróżnieniem w klasie duetu Hansa – Petera i Volkera Stenzl. Przez wiele lat edukację pobierała także w klasie duetu Bracha Eden – Alexander Tamir (Izrael). Od 1999 tworzy zespół Lutosławski Piano Duo, a od 2005 także kwartet Kwadrofonik. W autorskich projektach muzycznych wraz ze swoimi zespołami często nawiązuje współpracę z osobowościami muzyki pop, jazzu oraz folku (m.in.: D. Miśkiewicz, A. Rojek, M.Koteluk, A. Strug) Współpracuje także z wybitną flecistką Ewą Liebchen. Od 2011 prowadzi działalność Stowarzyszenia Kwadrofonik, z którym realizuje szereg projektów w Polsce oraz za granicą m.in Festiwal Kwadrofonik, Słuchy-Koncerty do zwiedzania, Pianokrąg, Wolny koncert, Kwadrofonik-za granicą dźwięku. Koncertowała w większości krajów europejskich, w Ameryce Północnej i Południowej, na Bliskim Wschodzie i w Japonii, występując w takich salach jak: Filharmonia Narodowa, Izumi Hall, Carnegie Hall, Filharmonia Berlińska, Gulbenkian Auditorio, Studio im. W. Lutosławskiego, Chicago Symphony Center, NOSPR, NFM, Beijing Music Hall, J.F. Kennedy Center for the Performing Arts. Jest gościem takich festiwali jak: Festiwal Polskiego Radia, Kwartesencja, Warszawska Jesień, „Łańcuch”, UNSOUND, Festiwal Prawykonań, Musica Polonica Nova, Festiwal Pianistyki Polskiej, Vratislavia Cantans, Festiwal Pianistyczny w Krakowie, Muzyka na Szczytach, Two Moors Festival (Wlk.Brytania), Londrina Festival (Brazylia), Scelsi Festival (Włochy), Festiwal Muzyczny w Łańcucie, Klang, Malta, Spring Festival (Izrael), Ein Kerem Music Centre Season (Izrael). Regularnie gości na festiwalach duetów fortepianowych, m.in. w Mołdawii, na Litwie i Białorusi a także koncertuje na zaproszenie Ambasad i Instytutów Polskich za granicą. Przywiązuje ogromną wagę do muzyki nowej oraz do współpracy z kompozytorami. Dokonała kilkudziesięciu prawykonań, w tym koncertów na dwa fortepiany, skomponowanych specjalnie dla jej zespołów oraz m.in.: „Różnia”, „III Symfonia” W. Z. Zycha – na fortepian flażoletowy i orkiestrę, „Koncert na dwa fortepiany” M. Małeckiego, „DFRGMNTD” W. Blecharza, „Fuori” – Koncert na dwa fortepiany, „Wstęga Moebiusa” M. Jabłońskiego, utwory kameralne M. Laskowskiego, K. Szwed, J. Stanley, W. Z. Zycha, W. Blecharza, A. Zagajewskiego. Aktualne przygotowuje dzieła kompozytorów zagranicznych takich jak: Malte Giesen, Peter Ablinger, Niels Ronsholdt, Sasha Blondeau, Lore M. Hiendl, Nigel Osbourne. W pracy ze swoimi zespołami łączy tradycje muzyki klasycznej, wykonawstwo muzyki najnowszej oraz wieloźródłowe inspiracje m.in polską muzyką tradycyjną oraz elektroniczną. Wspólnie propagują także dzieła rzadko wykonywane, m.in „Music for eighteen musicians” i „Daniel Variations” Steve’a Reicha, „Industrial Symphony” Angelo Badalamentiego, Wanderer – Fantasie w wersji na dwa fortepiany i orkiestrę F. Liszta (wraz z Jerusalem Symphony Orchestra). Najważniejsze wydawnictwa płytowe z jej udziałem to: Lutosławski Piano Duo – Kagel, Lutosławski, Poulenc, Strawiński; Folklove; Requiem Ludowe; Piano.pl; Lutosławski – Tuwim. Piosenki nie tylko dla dzieci; Winterreise; Unchained; Incorporate; Liminal Studies; Lady Monsieur Poldowski; Astronomia poety. Baczyński; Good Night Mr. Górecki. Prowadzi wykłady z zakresu duetu fortepianowego oraz zagadnień związanych z wykonawstwem muzyki nowej. Jest też autorką cyklu koncertów edukacyjnych dla dzieci i młodzieży poruszających zagadnienia muzyki współczesnej. W 2019 została stypendystką Miasta Stołecznego Warszawa w dziedzinie upowszechnianie kultury. W 2020 ukazał się cykl internetowych programów prezentujących dzieła na duet fortepianowy pt: „Włącz duet” którego jest pomysłodawczynią.

HUBERT ZEMLER

Perkusista, improwizator, kompozytor; urodzony 8 września 1980 w Warszawie. W latach 1999–2004 studiował na Akademii Muzycznej im. Fryderyka Chopina (obecnie Uniwersytet Muzyczny im. Fryderyka Chopina) w Warszawie. W 2009 roku w Korei Południowej zdobył brązowy medal na międzynarodowych Igrzyskach Delfickich w kategorii „perkusja solo”. Jest również cenionym interpretatorem muzyki współczesnej. W jego repertuarze są utwory kompozytorów XX i XXI wieku: „AIR” Helmuta Lechenmanna (wykonane na koncercie inauguracyjnym festiwalu Warszawska Jesień 2015 z towarzyszeniem Narodowej Orkiestry Polskiego Radia w Katowicach pod dyrekcją Alexandra Liebreicha), Steve Reich (brał udział – wraz z grupa Kwadrofinik – w pierwszym polskim wykonaniu „Music for 18 Musicians” oraz „Daniel Variations”), Terry Riley (dyrektor artystyczny wykonania utworu „In C” z okazji 81. urodzin programu drugiego Polskiego Radia), Per Nørgård, Tadeusz Wielecki, Zygmunt Krauze, Tomasz Sikorski, Cornelius Cardew, Zdzisław Piernik, Arturas Bumsteinas. Równolegle z klasyczną edukacją udzielał się w zespołach jazzowych, zgłębiał tajniki improwizacji i muzyki eksperymentalnej. Obecnie jest jednym z najbardziej aktywnych perkusistów polskiej sceny improwizowanej, eksperymentalnej i free jazzu. Występuje na jednej scenie z przedstawicielami różnych nurtów muzycznych, takich jak jazz, world music , rock i blues czy muzyka improwizowana i elektroniczna. Koncertuje również jako solista prezentując własny repertuar oraz improwizacje. Materiał z solowym repertuarem Huberta Zemlera został wydany na płytach: „Moped” (LADO ABC, 2011), „Gostak & Doshes” (Bołt Records, 2014), „Pupation of Dissonance” (Bołt Records, 2016), „Melatony” (Pawlacz Perski 2017), Groove 8 (Outlines), Zemiter (wraz z Marcinem „Emiterem” Dymiterem). Ostatnim wydawnictwem Zemlera jest owoc międzypokoleniowej współpracy w wybitnym pianistą, kompozytorem i improwizatorem Szabolcsem Esztényim – album „Kreatura” (Bołt Records 2018). Współpracował między innymi z Felixem Kubinem , Piotrem Kurkiem, Jonem Gibsonem, Johnem Tilbury, Toddem Bartonem, Benem Frostem, Evanem Ziporynem, Gyanem Riley’em, Agusti Fernardezem, Szabolscem Esztényim, grupą Kwadrofonik, Kamilem Szuszkiewiczem (Zebry a Mit, Istina), Raphaelem Rogińskim, Wacławem Zimplem (trio LAM), włoskim studiem muzyki eksperymentalnej „Tempo Reale”, Zespołem muzyki współczesnej „Hashtag Ensemble” oraz grupą „Mitch&Mitch”. Jest autorem muzyki do filmów: „Moloch” Szymona Kapeniaka, „Dzień Czekolady” Jacka Piotra Bławuta (praca wspólna z Karoliną Rec-Jarmulską), „Eastern” Piotra Adamskiego oraz do animacji z serii „Muzeum Utracone”: „Arrasy” 2017 i „Królewski Sen” 2018 (nominacja do nagrody Klubu Twórców Reklamy KTR z kategorii Craft Audio/Video – Use of Original Music).

ŁUCJA SZABLEWSKA

Łucja Szablewska, śpiewaczka – sopran liryczny z koloraturą i kompozytorka. Studiowała na Akademii Muzycznej im. Fryderyka Chopina w Warszawie na Wydziale Wokalnym w klasie prof. Zdzisławy Donat i na Wydziale Kompozycji w klasie prof. Mariana Borkowskiego. Swoje wykształcenie uzupełniała na studiach podyplomowych na Wydziale Wokalnym w Royal Academy of Music w Londynie u prof. Philipa Doghana i prof. Iana Partridge’a, a także na Podyplomowym Międzywydziałowym Studium Pieśni na UMFC. Była stypendystką Towarzystwa im. Witolda Lutosławskiego, Solti Foundation, Royal Academy of Music i Kościoła Ewangelicko-Reformowanego w Warszawie. Umiejętności wokalne doskonaliła również na kursach u Barbary Bonney, Toma Krause, Rosemary Hardy, Alberto Zeddy, Teresy Żylis-Gary, Roberta Teara, Wolfganga Holzmaira, Margreet Honig i Franza Lukasovskiego. Jako śpiewaczka zdobyła I nagrodę na XV Concorso Internazionale di Musica „Euterpe” we Włoszech wraz z pianistą Michałem Pietrzakiem. Od wielu lat jest związana z Teatrem Wielkim w Warszawie. Tam odbył się jej debiut w głównej roli w operze Aleksandra Nowaka Sudden Rain w reżyserii Mai Kleczewskiej pod dyrekcją Marka Mosia. Wykonywała również partię sopranu w operze Pascala Dusapina Medeamaterial w reżyserii Barbary Wysockiej pod dyrekcją Francka Ollu. Wraz z sekstetem wokalnym proMODERN występowała w Warszawskiej Operze Kameralnej w dziele Dariusza Przybylskiego Orphée w reżyserii Margo Zālīte pod dyrekcją Mai Metelskiej. W jej repertuarze operowym znajdują się także partie Paminy z Czarodziejskiego fletu W. A. Mozarta, Serpiny z La serva padrona G. B. Pergolesiego i wiele innych. Specjalizuje się w wykonawstwie muzyki współczesnej – dokonała kilkudziesięciu prawykonao muzyki polskiej, w tym pieśni, utworów kameralnych, oratoryjnych i operowych. Do jej szczególnych osiągnięd należą prawykonanie opery na głos, zespół instrumentalny i wizualizacje Marty Śniady Meme Opera pod dyrekcją Macieja Koczura na Międzynarodowym Festiwalu Muzyki Współczesnej „Warszawska Jesieo”, a także prawykonanie utworu Marka Grucki Une Charogne et L’Éternité na sopran, tenor i orkiestrę z Orkiestrą Muzyki Nowej pod dyrekcją Szymona Bywalca w NOSPR w Katowicach. W jej repertuarze znaczne miejsce zajmują dzieła oratoryjne, które wykonywała podczas licznych koncertów w kraju i za granicą ze znanymi zespołami i dyrygentami: Stabat Mater, Stworzenie Świata i Harmoniemesse Haydna, Missa pastorita Zajdlera, Msza Koronacyjna Mozarta, Lobgesang Mendelssohna, czy Ein Deutsches Requiem Brahmsa. Wielokrotnie brała udział w festiwalach, takich jak: Koblenzer Mendelssohn-Tage, „Orgel variatio” (Niemcy), Oxford Lieder Festival (Wielka Brytania), Radnicke hudebni (Czechy), „Warszawska Jesieo”, „Łaocuch”, „Laboratorium Muzyki Współczesnej”, Festiwal Tradycji i Awangardy Muzycznej „Kody”, Warszawskie Dni Muzyki Pasyjnej, „Ars Moriendi”, „Musica Sacra”, „Musica Moderna”, „Gaude Mater”, Festiwal Pieśni Kompozytorów Polskich, „Sacrum – Non Profanum”, Dni Muzyki Karola Szymanowskiego. Jej utwór 4 quasipieśni na sekstet wokalny i wiolonczelę amplifikowaną został zamówiony przez Stowarzyszenie Artystyczne „Miód Materia” w ramach programu „Kolekcje” – priorytet „Zamówienia kompozytorskie”, realizowanego przez Instytut Muzyki i Taoca i był prawykonywany przez zespół wokalny proMODERN i wiolonczelistę – Michała Borzykowskiego. Najlepsze wykonania Łucji Szablewskiej zostały utrwalone w postaci nagrao: Krzewy płonące Zbigniewa Bujarskiego z pianistą Davidem Højerem (GEMA, Niemcy, nagranie live), Chantefleurs et Chantefables i Lacrimosa Witolda Lutosławskiego pod batutą Daniela Raiskina z Filharmonią Łódzką (DUX). Łucja Szablewska wraz z sekstetem wokalnym muzyki współczesnej proMODERN zdobyła pięd nagród polskiego przemysłu muzycznego Fryderyk za debiutancką płytę Where are you. Pieces from Warsaw (Sarton), Responsoria Tenebrae Pawła Łukaszewskiego (DUX) oraz płytę proMODERN shakespired (Warner Classics).

*Dofinansowano ze środków Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu  pochodzących z Funduszu Promocji Kultury, uzyskanych z dopłat ustanowionych w grach objętych monopolem państwa, zgodnie z art. 80 ust. 1 ustawy z dnia 19 listopada 2009 r. o grach hazardowych, w ramach programu „Muzyka”, realizowanego przez Instytut Muzyki i Tańca.

*Stowarzyszenie Autorów ZaiKS jest partnerem Festiwalu.